Ik heb diabetes en ga op vakantie, waar moet ik me op voorbereiden?

Heerlijk, de zon schijnt weer. En de vakantie staat voor de deur. Ook als u diabetes heeft kunt u op vakantie gaan. U moet alleen tijdens uw voorbereiding letten op:

• Neem extra insuline en/of tabletten mee.
• Neem voldoende naalden, lancetten en strips mee. 
• Neem extra batterijen mee voor uw bloedglucosemeter en/of insulinepomp.
• Als u een insulinepomp heeft, neem dan uw insulinepen en/of reservepomp mee. Maakt u gebruik van een Animas Vibe insulinepomp, dan kunt u via dit aanvraagformulier de vakantieleenpomp aanvragen. 
• Neem een medisch paspoort mee of verklaring van de arts dat u diabetes heeft en medicijnen en hulpmiddelen nodig heeft.
• Verdeel alle spullen over de koffer en de handbagage (als de koffer niet aankomt, heeft u de spullen uit de handbagage nog). Of in de handbagage van u en uw medereizigers. 
• Insuline altijd koel en buiten direct zonlicht bewaren. Bijvoorbeeld in speciale koeltasjes. 
• Als uw reis meer dan twee uur tijdsverschil bevat, neem dan contact op met uw zorgprofessional.
• Neem Glucopep (druivensuiker) of Hypofit mee. 
• Neem in de handbagage extra eten (koolhydraten) mee.

Hoe rekent u uit hoeveel koolhydraten er in eten zit?

“Ik heb in het restaurant niet al te veel frietjes gegeten, aangezien ik niet goed weet hoe ik dat kan inschatten voor aan redelijk correcte koolhydraatportie te komen?” - Jansi, diabetesforum.be.

Met diabetes is het noodzakelijk om altijd enorm bewust te zijn van de hoeveelheid koolhydraten in het eten. Wanneer een maaltijd minder koolhydraten bevat dan gedacht kan er zomaar een hypo ontstaan, terwijl wanneer een maaltijd meer koolhydraten bevat dan komt de glucosewaarde te hoog en moeten extra controles en bijsturing de waarde weer omlaag brengen. 

Er zijn een paar basisprincipes:

1. Koolhydraat- insuline ratio: dit is de hoeveelheid koolhydraten die 1 eenheid insuline kan verwerken.
2. Insuline gevoeligheid: hoeveel mmol/l daalt de bloedglucose op 1 eenheid insuline. Dit kan over de dag verschillen en per persoon.
3. Het soort koolhydraten dat wordt gegeten: snel opneembare (bv. druivensuiker) of langzaam opneembare koolhydraten (bv. aardappelen).
4. De hoeveelheid vet in de maaltijd: grotere hoeveelheden vet in de maaltijd, zoals bij patat, vertraagd de opname van de koolhydraten.

Ervaring leert de inschatting en de reactie op voedingsmiddelen te verbeteren. Het inzicht wordt vergroot door het doen van effectmetingen, hierbij controleer je direct voor en 1,5 uur na hetgeen waarvan je het effect wilt weten.

Zeker voor mensen met diabetes is het goed kunnen rekenen met koolhydraten een must. De diëtiste van uw behandelteam kan u hiermee verder helpen, aarzel niet om hier naar te vragen. De ervaring leert dat een gebrek aan kennis en inzicht kan leiden tot voorzichtiger inschatten, waardoor de bloedglucosewaarden gemiddeld hoger zijn. Een goed inzicht in koolhydraten geeft u betere behandelresultaten en meer zelfvertrouwen.

Kan ik sporten met diabetes type 1, krijg ik dan niet snel last van hypo's?

“Ik ben Martijn Verschoor, 28 jaar oud en ik beoefen de wielersport. Vanaf mijn 13e levensjaar is bij mij diabetes type 1 geconstateerd. Suikerziekte is te combineren met topsport!”

Sporten is goed voor de gezondheid voor iedereen, ook voor mensen met diabetes. Bij mensen zonder diabetes houdt het lichaam de bloedglucosespiegel vanzelf op peil tijdens het sporten. Bij diabetes type 1 moet er zelf worden bijgestuurd afhankelijk van het effect dat de inspanning heeft op de bloedglucosespiegel. Het lichaam haalt de brandstof voor het bewegen onder andere uit de koolhydraten van de voeding. Wanneer u beweegt, daalt de bloedglucosespiegel. Dit moet worden opgevangen met koolhydraten uit voeding of drinken. Om deze koolhydraten op te laten nemen, is actieve insuline nodig, maar vaak minder dan wanneer u niet beweegt. Het is dus zoeken naar een persoonlijke balans tussen de mate van inspanning, de hoeveelheid koolhydraten en de hoeveelheid insuline die daarvoor nodig is. 

Het verhaal van Martijn laat zien dat er veel mogelijk is. Het motto hierin is voorzichtig beginnen, ervaren en veel meten waardoor u inzicht krijgt in hoe het bij u werkt.

In het algemeen is het niet verstandig om met een lage of te hoge bloedglucosespiegel te gaan sporten. Overleg met uw zorgprofessional bij welke waarden u voorzichtiger moet zijn. Overleg ook zeker met uw zorgprofessional wanneer u last hebt van complicaties.

Als ik ziek ben, heeft dat dan invloed op mijn bloedglucosespiegel?

“Sinds gisteravond zit ik dan toch echt in de lappenmand. Koorts, een enorm dikke keel en opgezwollen lymfeklieren etc. Nu neem ik 's avonds voor het slapen gaan ibuprofen, zodat ik niet met een koortshoofd hoef te gaan slapen en de hoofdpijn minder is. Door de koorts stijgt mijn bloedsuiker en spuit ik een aantal eenheden meer (1 à 2), maar zodra ik de ibuprofen heb en de koorts zakt en mijn spieren wat ontspannen, krijg ik een hypo.”

Ziekte kan uzelf en vooral uw bloedglucosewaarden behoorlijk door de war schoppen. Dit komt omdat ziekte - en zeker koorts - een vorm van lichamelijke stress zijn. Het lichaam reageert hierop door stresshormonen af te geven die de bloedglucosespiegel doen stijgen. Daarnaast kan juist bij misselijkheid en diarree de bloedglucose snel dalen bij gebrek aan koolhydraten. In het algemeen heeft het lichaam altijd insuline nodig heeft, ook al eet u niet. Stop dus nooit met het spuiten van insuline, maar overleg met uw zorgprofessional. Bij ziekte kan er sneller een keto-acidose ontstaan.

Ik voel mij soms neerslachtig, hoort dat bij diabetes?

''Gelukkig lukt het me het grootste deel van de tijd mijn suiker onder controle te houden. Helaas betekent dat wel dat ik de rest van mijn leven bewust moet zijn van mijn diabetes en er altijd rekening mee moet blijven houden. Dat blijft soms moeilijk, maar gelukkig kan ik er alles nog mee doen.” - Sander, DiabetesTrefpunt

Diabetes heeft u 24 uur per dag, zeven dagen in de week. U moet er inderdaad altijd rekening mee houden. Als alles goed gaat lijkt het vanzelf te gaan, maar wanneer het moeilijker gaat wordt men zich bewust van zijn of haar kwetsbaarheid. 

Mensen met diabetes hebben twee keer vaker een depressie dan mensen zonder diabetes. Daarom is het belangrijk te zoeken naar effectieve behandelmethoden. Uit onderzoek van het Universitair Medisch Centrum Groningen blijkt dat mindfulness-based cognitieve therapie goed werkt bij het verlichten van depressieve symptomen en angst bij mensen met diabetes. 

Mindfulness geeft vergelijkbare resultaten als cognitieve gedragstherapie, een therapie die erop is gericht gedrag te veranderen. Beide therapieën verlichten de depressieve symptomen, maar hebben geen effect op de glucosewaarden. Mindfulness-based cognitieve therapie heeft als doel de houding ten opzichte van de problemen te veranderen. In plaats van tegen gedachten of gevoelens te vechten, moet er ruimte zijn voor acceptatie. Het is de bedoeling dat iemand aandachtig en zonder oordeel naar de wereld kijkt. Meditatie is één van de methoden die helpt bij het loslaten en vervolgens accepteren van gedachten en gevoelens. Aarzel niet om uw gevoelens bespreekbaar te maken bij uw naaste of bij uw zorgprofessional. Uw zorgprofessional kan samen met u kijken naar wat u verder zou kunnen helpen.